BODRUM SUALTI ARKEOLOJİ MÜZESİ BÖLÜM:3 KRALİÇE ADA GALERİSİ

Müze gezimizin son bölümünü, çok özel bulduğum ve ayrıca ayrıntılı anlatılması gerektiğine inandığım, “Kraliçe Ada” galerisine ayırdım.

Daha önce müzeye girişte ilk çıkış merdivenlerinden çıkılıp kaleye girildikten sonra bahçenin içinde bulunan şimdi cam eserler galerisi olarak adlandırılan bölümde sergilenen buluntu şimdi iç kalede çapraz tonozun bitişiğinde Baltalı kulede ayrı bir galeride sergilenmektedir. Bodrumda 1989 yılında bir temel kazısı sırasında bir lahit içinde zengin eşyalarıyla bir iskelet bulunur. Mezar odasının eşsiz güzelliği,  bulunan mücevherler bu mezarın bir asile ait olduğunu işaret etmekte idi. İncelemelerde  iskeletin yaklaşık 2400 yıl önce 40 yaşlarında öldüğü, süt ürünleri yediği, birden fazla çocuk doğurduğu, sağlığının iyi olduğu vb. anlaşıldı. Takılarının kaç kez tamir gördüğü belirlendi.

Lahit içindeki iskeletin kafatası, İngiltere Manchester Üniversitesi, Tıpta Sanat Bölümü'ne götürülür. Burada görevli Dr. Richard Neave ve ekibi ile üniversitenin arkeoloji müzesi sorumlusu Dr. John Prag tarafından çağdaş olanaklar ile etlendirilmesi gerçekleştirilmiştir. Müze tarafından etlendirilerek canlandırılan heykele “Karyalı Prenses” adı verildi.

Prensesin kafatasının etlendirilmesinden sonra saç tuvaleti gündeme gelmiştir. Geçen yüzyılda Priene, Athena Polias Tapınağında bulunan büst, etlendirilen prenses ve lahitte bulunan akik yüzük taşı üzerindeki portre üçlüsüyle benzerlik göstermektedir. Yüzük taşı üzerindeki portrenin başında bir sakkos (file saç örgüsü) bulunmaktadır. Priene'deki büst ile akik yüzük taşındaki portre birbirlerinin benzeridir. Lahit ve buluntular saptanan zaman itibariyle kraliçe Ada’yı akla getirdi.

KRALİÇE ADA KİMDİR?

Karya Prensesi olan Ada, Kral Mausolos'un kız kardeşiydi.  Kralın ve eşinin ölümü üzerine başa geçen Idrieus, Ada’yı Alinda antik kentine sürgüne gönderir. Alinda’nın adı en fazla Karia Kraliçesi Ada’nın bu güzel kente sürgün edilmesi ile zikredilir. İ.Ö 340 yılında kardeşi Piksodarus tarafından Alinda’ya gönderilen Ada,  burayı kendine merkez yaparak  şanına uygun bir şekilde yaşamını devam ettirir. Ama tahtını tekrar ele geçirmek için bütün fırsatları kollar. Yaklaşık 6 yıl sonra beklediği an gelir. Çanakkale Boğazını geçerek Pers ordularının yenen  Büyük İskender Batı Anadolu’daki bütün şehirleri Pers istilasından kurtararak Karia bölgesine kadar gelir. Bunu duyan Ada, İskender’e Alinda şehrini savaşmadan teslim etmeyi, İskender’i de oğlu olarak kabul etmeyi teklif eder. 

İskender, Alinda’yı almaz, Ada’nın oğlu olmak fikrini de benimsemez.  Halikarnassos şehri kuşatma sonunda düşünce  direnen son iki bölgenin  Ada tarafından alınmasına izin verir. Sonrada Ada’yı Karia Kraliçesi olarak tayin eder. Serbest şehir olarak ilan ettiği şehirlerin dışındakileri Ada’nın yönetimine bırakır.  Adanın zamanında şehri çeviren görkemli surlar inşa edilir. Büyük İskender’in bölgeye gelmesi sırasında İskender ile Alinda'da görüşen Ada, İskender’in şehri alması ile yönetime geçer.

GALERİ

Kraliçe Ada, halen Bodrum Kalesi'nin en yüksek yerinde, muhteşem manzaralı Baltalı kule içindeki şölen evinde sergilenmektedir. Kule kapısının üzerinde çifte ağızlı Karya baltası bulunmaktadır. Demir kapıdan içeri girildiğinde, Klasik Çağın tüm güzelliğini sergileyen bir andron ve metopla bulunmaktadır. Bu bölümde Kraliçe Ada'nın yaşadığı dönemle ilgili bilgi panoları görülmektedir. 

Şölen evine aşı boyalı, demir kuşaklar ve Karya baltalarıyla süslenmiş taç kapıdan girilmektedir. Ahşap üzerinde gök tanrısı Zeus'un şimşekleri, tanrı tasvirleri ve Medusa başları bulunmaktadır. Salon yarım İon sütunları ile süslenmiştir. Sütunların taşıdığı lento üzerinde, Kraliçe Ada'nın yaşamı, çizgi roman tekniği ile betimlenmiştir. Tavan kasetli, taban ise mermerdir. Sütunların arasında alınlıklı nişler ve nişlerin önünde de kline (karyola) ve trapezalar (masa) bulunmaktadır. 2400 yıl önceki, şölen ortamı mobilyalar ile gösterilmek istenmiştir.

Kraliçe Ada’yı temsil eden ait manken, dar kenardaki niş içinde tüm görkemi ile görülmektedir. Ham ipekten dikilen tek parçadan oluşan elbisesi yani peplosu (tek parçadan oluşan elbise) üzerine altın süslemeler, kuşak üzerinde mavi boncuklar bulunmaktadır. Kraliçe Ada'nın kemikleri üzerinde Prof. Berna Alpagut inceleme yapmıştır. Buna göre kadın 40 yaşlarında ölmüştür. Birden fazla doğum yaptığı anlaşılmıştır. 32 dişi mevcut halde bulunmuştur. Diş kesitini inceleyen Prof. Whittaken'e göre diş yaşının 44 (+-6) olduğu saptanmıştır. 

Hekatomnos'un kızı olan Ada, tarihi verilere göre M.Ö. 379'dan önce doğmuş, 330'larda ölmüş olmalıdır. Yarım İon sütunlarıyla ve tavanı Kraliçe Ada’nın yaşamını anlatan temsili resimlerle süslenmiş sergileme alanında sağında kraliçenin yekpare taştan oyulmuş lahdi bulunmaktadır. Lahit içinde kraliçeye ait iskelet bulunduğu şekilde sergilenmektedir Lahit içinde kraliçeye ait iskelet ve yanında her nasılsa lahide girip de çıkamayan fare kemikleri de sergilenmektedir. Lahdin üzerinde "rahat uyu" yazısı okunmaktadır. Bu sözcükten başka, iç mekânda tek bir tanıtım levhası yoktur.

Lahitten sonra görülen küçük niş içinde mezar odası ile lahit arasında bulunan siyah sırlı, yonca ağızlı bir kap (Oinokhoe) sergilenmektedir. Üç kadeh (60 cc) şarap alabilen bu sürahi, ölen kişinin olasılıkla en sevdiği kaptır. Kraliçe Ada'ya yaklaşıldığında, tüm salon aydınlanmakta ve nişler sergi vitrinine dönüşmektedir. Kraliçenin üç yüzük, iki bilezik, altın taç ve iki kolyeden oluşan takıları ise salondaki diğer nişlerde sergilenmektedir. Aynı zamanda antik Anadolu müziği duyulmakta ve zaman zaman antik giysili canlı mankenler, konuklara şarap sunmaktadır. (Ben rastlamadım ama sanırım özel günlerde ve özel ziyaretçilere yapılmakta) Karyalı Prenses Salonu, ziyaretçileri adeta M.Ö. IV. yüzyıla ışınlanmaktadır.

Salonun giriş bölümünde bulunan video izleme alanında Kraliçe Ada’nın bulunuşu ve sergilemeye kadar yapılan işlemlere ait 4 dakikalık bir belgesel gösterilmektedir. Galeri zaman zaman kapalı oluyor. Örneğin ziyaret ettiğim gün saat 13.00’de açılacağı bildirildi. Ziyaretiniz sırasında açık olduğu saatleri sormayı unutmayın.